Galerija Milića od Mačve

Čuveni srpski slikar 20. Veka, Milić od Mačve, predao je Kruševcu legat “Kosovo – prvi prag Srbije” sa više od stotinu dela 1999. godine. Galerija Milića od Mačve, u kojoj je smešten legat imala je dva otvaranja i dva prekida rada 2000. i 2003. zbog neregulisanog pravnog statusa. Najzad, svečano je otvorena, ovog puta za stalno, 14. Oktobra 2008. godine, na dan oslobođenja Kruševca u Drugom svetskom ratu. Danas je nezaobilazno mesto na mapi kulturnih dešavanja u gradu i značajan činilac turističke ponude.

Legat Milića od Mačve

Prvobitna ideja najvećeg srpskog slikara istorijskih motiva, bila je da se legat postavi pored Gračanice na Kosovu, u posebno sazidanoj kuli. Aktuelne prilike to nisu omogućavale, pa se umetnik opredelio za Kruševac, simbol Kosova u njegovoj ličnoj svesti, kao i u kolektivnoj svesti naroda. Uslov je bio da galerija mora biti u zgradi koja gleda na crkvu Lazaricu. Tako je odabrana stara zgrada žitnog mlina, kako bi, po rečima samoga Milića od Mačve, “poput žitnog mlina proizvodila duhovnu lepotu i prenosila je generacijama koje dolaze”. U skladu sa rečima bila je i njegova želja da se u galeriji otvori Slikarska škola.

Jedinstvena po bogatstvu i lepoti, ova zaostavština Milića od Mačve, bila je malo poznata široj javnosti. U delima preovlađuju ulja na platnu sa motivima poznije srednjovekovne istorije. Kosovo, kosovska bitka i njeni akteri preovlađujući su simboli i motivi u ovoj kolekciji (“Knez Lazar i kneginja Milica”, “Čestiti Hrebeljanovići”, “Majka Jevrosima”…). Osim slika, u ovoj galeriji čuva se i prvi štafelaj slikara, njegov prepoznatljiv skiptar, kačket i plašt.

Ovaj legat nije jedino što je Milić od Mačve ostavio Kruševcu. 1971. godine, povodom 600 godina postojanja grada, u holu zgrade Doma sindikata naslikao je fresku “Obretenije Lazareve glave”. Skulptura “Majka Srbija i Majka Grčka” postavljena je 1999. godine na trgu Kosturnica.

Galerija Milića od Mačve pod upravom Kulturnog centra Kruševac

Galerija Milića od Mačve prostire se na tri nivoa ukupne površine 300 kvadrata. Pored stalne postavke, ovde postoji i novoformirani fond slika prijatelja velikog autora. Redovno se održavaju prateći kulturno umetnički programi i susreti poštovaoca slikarstva i srpske tradicije.